Η παρένθετη μητρότητα είναι μία μορφή ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που σε άλλες χώρες απαγορεύεται πλήρως και σε άλλες επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις.
Κατά τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας υπάρχουν δύο μητέρες, η κοινωνική και η βιολογική μητέρα.
Η κοινωνική μητέρα είναι αυτή που επιθυμεί τη γέννηση του παιδιού και θα αναλάβει την ανατροφή του, ενώ η βιολογική μητέρα είναι αυτή από την οποία προέρχεται το ωάριο που πρόκειται να γονιμοποιηθεί.
Το ωάριο που πρόκειται να γονιμοποιηθεί μπορεί να προέρχεται από την κοινωνική μητέρα, από την κυοφόρο ή από τρίτη γυναίκα. Στην περίπτωση που το ωάριο προέρχεται από την κοινωνική μητέρα, τότε κοινωνική και βιολογική μητέρα είναι το ίδιο πρόσωπο.
Όταν το ωάριο προέρχεται από τρίτη γυναίκα υπάρχει μερική υποκατάσταση.
Στην περίπτωση που το ωάριο προέρχεται από την κυοφόρο υπάρχει πλήρης υποκατάσταση.
Η πλήρης υποκατάσταση απαγορεύεται καθώς θεωρείται κοινωνικά ανεπίτρεπτο να εξαναγκάζεται η βιολογική μητέρα να δώσει το παιδί της.
Για να θεωρηθεί επιτρεπτή η παρένθετη μητρότητα απαραίτητη είναι η συνδρομή των παρακάτω προϋποθέσεων:
1. Να υπάρχει γραπτή συμφωνία του ζευγαριού ή της μοναχικής γυναίκας ότι επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με τη συγκεκριμένη κυοφόρο.
2. Να μην υπάρχει οικονομικό αντάλλαγμα, με εξαίρεση τα ημερομίσθια που θα χάσει οι κυοφόρος λόγω της εγκυμοσύνης και άλλων αναγκαίων εξόδων. Στην πραγματικότητα τις περισσότερες φορές συμφωνείται κάποιο χρηματικό αντάλλαγμα, συχνά υψηλό, που θα λάβει η κυοφόρος για την κύηση του τέκνου.
3. Ιατρική βεβαίωση που αποδεικνύει την αδυναμία της κοινωνικής μητέρας να κυοφορήσει και την καταλληλότητα της κυοφόρου. Η ανικανότητα της κοινωνικής μητέρας για κυοφορία δεν είναι απαραίτητο να οφείλεται σε παθήσεις του γεννητικού συστήματος, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε παθήσεις άλλων συστημάτων, όπως του ανοσοποιητικού.
4. Να έχει υπάρξει ενδελεχής ψυχολογική αξιολόγηση της κυοφόρου.
5. Να έχει εκδοθεί απόφαση του κατά τόπο αρμόδιου Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία χορηγεί άδεια για τη μεταφορά του γονιμοποιημένου ωαρίου στην κυοφόρο.
6. Η κατοικία της κυοφόρου και της κοινωνικής μητέρας να βρίσκονται στην Ελλάδα.
Η μη τήρηση των παραπάνω προϋποθέσεων έχει ως συνέπεια ποινικές, αστικές και διοικητικές κυρώσεις.
Πια η έννοια της μητρότητας έχει μεταβληθεί. Ως μητέρα δεν εκλαμβάνεται κυρίως αυτή που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί και ολοκληρώνει τη διαδικασία της κύησης, αλλά αυτή που αναλαμβάνει την ανατροφή του. Το κέντρο βάρος για τον ορισμό της μητρότητας μεταφέρεται από την κύηση και την γέννηση ενός παιδιού στην παροχή φροντίδας και αγάπης σε αυτό.
