Βάσει του άρθρου 187ΠΚ «Όποιος συγκροτεί ή εντάσσεται ως μέλος σε επιχειρησιακά δομημένη και με διαρκή εγκληματική δράση οργάνωση τριών ή περισσότερων προσώπων, που επιδιώκει την τέλεση περισσότερων κακουργημάτων τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή.»
Για να στοιχειοθετηθεί μία ομάδα προσώπων ως εγκληματική οργάνωση υπό τον Νέο Ποινικό Κώδικα , απαιτείται η συνδρομή ορισμένων προυποθέσεων.
Πρώτη προυπόθεση είναι η εγκληματική οργάνωση να είναι «επιχειρησιακά» δομημένη. Τα μέλη της οργάνωσης πρέπει να έχουν ειδικούς ρόλους και να υπάρχει αυστηρή ιεραρχία εντός των κύκλων της οργάνωσης.
Επόμενη προυπόθεση είναι η διάρκεια της εγκληματικής οργάνωσης. Για να θεωρηθεί μία ομάδα προσώπων ως εγκληματική οργάνωση , απαιτείται η δράση της να είναι χρονικώς διαρκής.
Προσθέτως, η εγκληματική οργάνωση πρέπει να αποτελείται από τουλάχιστον 3 ή περισσότερα πρόσωπα.
Τέλος , σκοπός της εγκληματικής οργάνωσης καθώς και η δράσης της πρέπει να είναι η τέλεση κακουργημάτων. Τα ενταγμένα μέλη στην εγκληματική οργάνωση πρέπει να δρουν υπό τον ίδιο σκοπό και δόλο , με οργανωμένο σχέδιο , στη τέλεση κυρίως κακουργημάτων για διαρκή χρονική περίοδο.
Η ευρεία ερμηνεία το όρου της εγκληματικής οργάνωσης στην Ελλάδα έχει φέρει πολλές συγκρούσεις στον Νομικό κόσμο, με αποτέλεσμα ήδη από το 2019 να έχουν εξιχνιαστεί 49.269 αδικήματα οργανωμένου εγκλήματος.
Η Ιταλική Δικαιοσύνη εώς σήμερα έχει αναγνωρίσει 3 μόνο εγκληματικές οργανώσεις (Cosa Nostra , Ndrangheta , Camorra) ενώ παράλληλα στην Ελλάδα ο αριθμός των εγκληματικών οργανώσεων αυξάνεται κάθε μέρα.
Οι εγκληματικές οργανώσεις δημιουργούνται πάντοτε εντός ενός κοινωνικού συνόλου και ανάλογα με τον τρόπο δράσης και φύσεως της εκάστοτε οργάνωσης , φέρει ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του κράτους σε ορισμένες δομές. Έχει παρατηρηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο η αύξηση του οργανωμένου εγκλήματος σε κράτη της Λατινικής Αμερικής αλλά και Ρωσίας. Ο λόγος της αύξησης οφείλεται στα κενά των δομών του εκάστοτε κράτους , με αποτέλεσμα οι εγκληματικες οργανώσεις να ανθίζουν σε περιόδους κρίσης των κρατών.
Η διεθνής συμπεριφορά των κρατών , ιδίως των λιγοτερο ισχυρών καθώς και η ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας , διευκολύνουν την τέλεση οργανωμένων εγκλημάτων ειδικώς το ξέπλυμα μαύρου χρήματος , έγκλημα το οποίο θεωρείτο σύγχρονο πρόβλημα και στην Ελλάδα.
Η κρίση του κράτους ισχυροποιείται περισσότερο όταν οι εγκληματικλες οργανώσεις διεισδύουν στις δομές και επίσημες λειτουργίες του , με αποτέλεσμα το κοινωνικό σύνολο να ευρίσκεται σε καθεστώς ανομίας και διαφθοράς.
Το κράτος σε καθεστώς κρίσης συνήθως παίρνει ανασταλτικά μέτρα ως προς την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος καθώς και με νομοθετήματα. Το πρόβλημα στο προαναφερόμενο τρόπο αντιμετώπισης είναι η δυσκολία κατανόησης των αιτιών πο έχουν αρχικώς συμβάλει στην ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος.
